Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 96 ετών, η σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός Ειρήνη Παπά.
Η Ειρήνη Παπά γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1929 στο Χιλιομόδι Κορινθίας ως Ειρήνη Λελέκου, σε οικογένεια δασκάλων, όπως ο παππούς της, οι γονείς της και η θεία της που την επηρέασαν στη μόρφωσή της. Η μητέρα της, Ελένη Λελέκου, το γένος Πρεβεζάνου, ήταν δασκάλα, από την οποία είχε ακούσει πολλά παραμύθια και ιστορίες.
Ο πατέρας της Σταύρος Λελέκος ήταν καθηγητής κλασικού δράματος, υπήρξε διευθυντής στο σχολείο του Σοφικού Κορινθίας και την έμαθε να διαβάζει τους αρχαίους κλασικούς.
Οι γονείς της είχαν τέσσερα κορίτσια. Αδελφές της είναι η Ευαγγελία Λελέκου-Μανθοπούλου (1925-), ιατρός ακτινολόγος, πρώην διευθύντρια του νοσοκομείου Άγιος Σάββας και η λογοτέχνιδα και ποιήτρια Δέσποινα Λελέκου-Τατάκη (1926- 2009).
Ο προπάππος της Σταύρος Λελέκος, γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, έγραψε το πρώτο συντακτικό της ελληνικής γλώσσας (1881), όπως και άλλα βιβλία για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι γονείς της είχαν αντιρρήσεις όταν στην εφηβεία της τους είπε ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός.
Το 1947 παντρεύτηκε το σκηνοθέτη και ηθοποιό Άλκη Παππά (1922-2018), με τον οποίο χώρισαν το 1951, αλλά διατήρησε το επίθετό του. Η ίδια προτιμούσε να γράφει το επίθετο με ένα «π», δηλαδή «Παπά» (όπως στα αγγλικά «Irene Papas»).
Η ίδια είχε αποκαλύψει το 2004 στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, μετά τον θάνατο του Μάρλον Μπράντο, ότι υπήρξε μεταξύ τους μια μακρά και «μυστική αγάπη». Εχε πει επίσης ότι είχαν συναντηθεί το 1954 στη Ρώμη. Όπως είπε τον εκτιμούσε πολύ, ήταν το «μεγάλο πάθος της ζωής της» και συναντήθηκαν για τελευταία φορά το 1999 στην Αθήνα.
Ο Αλέκος Σακελλάριος έγραψε στην αυτοβιογραφία του για την Ειρήνη Παπά ότι δεν την είδε πρώτη φορά στη Σχολή της, αλλά στο Σύνταγμα να περπατά και την περιγράφει ως «ένα πανέμορφο πλάσμα με ένα απλό μακρύ φόρεμα, όλο πτυχώσεις, που κινιόταν με μεγαλοπρέπεια και συνάμα απλότητα. Σαν να ζωντάνεψε μια Καρυάτιδα».
Διεθνής καριέρα και Όσκαρ
Είχε τεράστια και σημαντική καλλιτεχνική πορεία, πρωταγωνιστώντας μεταξύ άλλων σε τρεις ταινίες που προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ το κατέκτησε με το «Ζ» του Κώστα Γαβρά. Επίσης βραβεύθηκε και με τον Χρυσό Λέοντα της Μπιενάλε Θεάτρου της Βενετίας για την ερμηνεία της στην «Οδύσσεια», σε σκηνοθεσία Φράνκο Ρόσι.
Υποψήφιες για Όσκαρ υπήρξαν επίσης και δύο ελληνικές ταινίες, μεταφορές στη μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, η «Ηλέκτρα» (σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη) και η «Αντιγόνη» (σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα). Επίσης είχε τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας στην «Ιφιγένεια» του Μιχάλη Κακογιάννη.
Η Ειρήνη Παππά είχε συμμετάσχει σε πολλές ξένες παραγωγές, μεταξύ των οποίων και χολιγουντιανές παραγωγές, ενώ πρωταγωνίστησε και στο θέατρο Μπρόντγουεϊ.
Στις ταινίες όπου ερμήνευσε ρόλους συμπεριλαμβάνονται «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», «Αλέξης Ζορμπάς», «Άνω, κάτω και πλαγίως», «Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι», «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» κ.ά.
«Εγώ ήθελα πάντα να γίνω γνωστή με την αξία μου», έλεγε στο Φρέντυ Γερμανό, το 1995, «θεωρώ το παραμύθι της Σταχτοπούτας το πιο ανήθικο που υπάρχει»
Η Ειρήνη Παπά είχε εκμυστηρευτεί σε συνέντευξή της: «Πιστεύω ότι πρώτα είσαι άνθρωπος, μετά γυναίκα, μετά ηθοποιός. Πώς θα βάλω το επάγγελμα να με φάει, να μπω σε ένα κουτάκι και να συμπεριφέρομαι ανάλογα. Και αυτή να είμαι αλλάζω. Κάποτε η σταρ ήταν διαφορετική. Σήμερα είναι αλλιώτικη. Κάποτε ο σταρ ήταν ο ένας, ο άλλος, σήμερα είναι ο Αλ Πατσίνο. Κάποτε οι σταρ φορούσαν τουαλέτες, σήμερα φοράνε μπλουτζίν σχισμένα, όλο τρύπες. Αύριο θα είναι τα μαλλιά πράσινα. Εγώ αποφάσισα να μην ακολουθήσω… ».
ΤΗΝ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΟΥΝ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΜΜΕ
Πρώτη είδηση στις ιστοσελίδες εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών σε όλο τον κόσμο είναι η είδηση του θανάτου της μεγάλης Ελληνίδας ηθοποιού Ειρήνης Παπά.
«Πέθανε η Ειρήνη Παπά. Ήταν η Πηνελόπη, στην τηλεοπτική σειρά Οδύσσεια, του 1968, συμπαραγωγή της Rai», γράφει η εφημερίδα La Repubblica.
Και προσθέτει: «Αντίο στην Ειρήνη Παπά, την Ελληνίδα σταρ του κινηματογράφου και του θεάτρου. Ήταν 96 ετών. Στον κινηματογράφο ήταν γνωστή στο διεθνές κοινό για τις ερμηνείες της στα Κανόνια του Ναβαρόνε του 1961, στον Ζορμπά το 1964, στο Ζ το 1968 κ.α.».
Η Ιταλική Rai News χαρακτηρίζει την Ειρήνη Παπά ως σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς και διάσημη εκπρόσωπο της μεσογειακής κουλτούρας στο εξωτερικό κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην ταινία «Οδύσσεια» όπου ενσάρκωσε τον χαρακτήρα της Πηνελόπης.
Η γαλλική εφημερίδα Le Monde κάνει εκτενή αναφορά στην είδηση του θανάτου της.
«Η Ελληνίδα ηθοποιός Ειρήνη Παπά, διάσημη για τις φλογερές της εμφανίσεις σε ταινίες διεθνούς φήμης, όπως «τα κανόνια του Ναβαρόνε» (1961) και «Ζορμπάς» (1964), πέθανε σε ηλικία 93 ετών» αναφέρει χαρακτηριστικά.
H γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» χαρακτηρίζει την Ειρήνη Παπά, ως μυθική ηθοποιό, λέγοντας ότι ενσάρκωσε πολλούς ρόλους από Ευριπίδη και Όμηρο.
Η γαλλική εφημερίδα «Liberation» χαρακτηρίζει στην Ειρήνη Παπά ως την σπουδαιότερη Ελληνίδα ηθοποιό της γενιάς της και κάνει ιδιαίτερη μνεία στους ρόλους της στην «Ηλέκτρα» και στον «Ζορμπά».
Η El Mundo της Ισπανίας αναφέρει και αυτή την είδηση του θανάτου της Ειρήνης Παπά γράφοντας ότι είχε συμμετάσχει σε περισσότερες από 60 ταινίες.
Η Ολλανδική Nieuwsblad αναφέρει: «Πέθανε σε ηλικία 93 ετών η Ελληνίδα ηθοποιός Ειρήνη Παπά, η οποία απέκτησε διεθνή φήμη για τους ρόλους της σε ταινίες όπως «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» και «Ζορμπάς».
