The interview follows in English
Интервью следует на русском языке
Τον γνώρισα το 2011 όταν εργαζόμουν ως βοηθός αρχισυντάκρια στην εφημερίδα “Παροικιακή” στο Λονδίνο. Ερχόταν στα γραφεία της εφημερίδας, πάντα εντυπωσιακά καλοντυμένος σαν Gentleman βγαλμένος από βιβλία της Jane Austen, o 92χρονος τότε και πάντα ευγενικός κύριος Ανδρέας Κώτσιου από το Βαρώσι και κάτοικος Λονδίνου, είχε πολεμήσει στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν μάλιστα αιχμάλωτος των Γερμανών για 4 χρόνια και η οικογένεια του όλο εκείνο το διάστημα τον θεωρούσε νεκρό.
Κάναμε συνέντευξη για την εφημερίδα “Παροικιακή” (αργότερα αναδημοσιεύτηκε στο Skalatimes εδώ).
Σήμερα, 9 Μαίου, ημέρα της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης της 9ης Μαίου 1945 αναδημοσιεύουμε στο SkalatImes απόσπασμα της συνέντεξης που μου είχε παραχωρήσει τότε. Για να θυμηθούμε. Για να τιμήσουμε. Για να μην ξεχάσουμε.
Η ζωή του αείμνηστου κύριου Αντρέα Κώτσιου από το Βαρώσι, θα μπορούσε να ήταν σενάριο για κινηματογραφική ταινία. Μια συναρπαστική ταινία, μιας άλλης εποχής.
«Ήθελα να πάω να πολεμήσω. Θα μου δινόταν η ευκαιρία να κάνω κάτι καλό, να αγωνιστώ κατά του φασισμού», θυμάται ο κύριος Αντρέας και συνεχίζει «τα δεινά του πολέμου, τις κακοτυχίες, τα βάσανα δεν μπορεί να τα συλλάβει κανένα μυαλό, αν δεν τα ζήσει».
Αν και είχαν περάσει χρόνια από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, ο κύριος Αντρέας Κώτσιου, από το Αρναδί, ένα μικρό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, θυμόταν πάντα με κάθε λεπτομέρεια τις ημέρες εκείνες του Β παγκοσμίου πολέμου και τις μέρες που για τέσσερα χρόνια ήταν αιχμάλωτος των Γερμανών.
Εγώ αυτό που θυμάμαι, όταν καθόμασταν στα γραφεία της “Παροικιακής” και μου παραχωρούσε τη συνέντευξη, ήταν που μου τραγούδησε το ρεφραίν του bella ciao και μου είπε πως αυτό το τραγουδούσαν πραγματικά όλοι οι στρατιωτές εκείνο το καιρό του πολέμου και ότι αυτός ακόμη το θυμόταν “ένα ιταλικό τραγούδι που έλεγε…..” και σιγοτραγούδησε το ρεφραίν.
Ένας ανώνυμος ήρωας του Β Παγκοσμίου Πολέμου, μαζί με εκατομμύρια άλλους ανώνυμους ώρωες που πολέμησαν τον φασισμό. Δεν τους ξεχνάμε. Δεν πρέπει να τους ξεχάσουμε. Σήμερα, που η ανθρωπότητα βλέπει ξανά την άνοδο της μισαλλοδοξίας, των ακροδεξιών κινημάτων και του ιστορικού αναθεωρητισμού, η ιστορία του Αντρέα Κώτσιου είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Μας θυμίζει πως η Ελευθερία δεν είναι δεδομένη, και πως είναι καθήκον μας να πολεμήσουμε τον φασισμό και την ακροδεξιά, για να μην ξαναπέσει η ανθρωπότητα στο ίδιο σκοτάδι κόλασης που έζησε ήδη μία φορά.
Της Γιώτας Δημητρίου
Κύριε Αντρέα, είναι αλήθεια πως ήσασταν αιχμάλωτος των Γερμανών;
Ναι. Εγώ, όπως και αρκετοί άλλοι, μας έμελλε να το ζήσουμε κι αυτό. Να πιαστούμε αιχμάλωτοι των Γερμανών. Θυμούμαι πολλά γεγονότα και στιγμές από τα τέσσερα χρόνια της αιχμαλωσίας μου, στην Γερμανία. Πέρασαν τόσα χρόνια, αλλά μοιάζει σαν να ήταν χθες. Το κελί, οι άλλοι αιχμάλωτοι, οι περιπέτειες μας, οι σχέσεις μας με τους Γερμανούς…. Θα ήταν καλά εδώ να αναφέρω πως ανάμεσα στους φασίστες υπήρχαν και μερικοί με καλή καρδιά, που κάποιες στιγμές η ανθρωπιά τους νικούσε το φασιστικό τους χαρακτήρα. Ξέρεις, δημιουργούνται φιλίες ακόμα και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες. Στο σημείο αυτό να σου αναφέρω πως έμαθα να μιλώ πολύ καλά Γερνανικά στα τέσσερα χρόνια της αιχμαλωσίας μου.
Πιστεύατε πως θα βγαίνατε ζωντανός από εκείνη την αιχμαλωσία;
Όχι, δεν μπορείς να είσαι σίγουρος πως θα είναι η συνέχεια. Αν θα ελευθερωθείς ζωντανός ή όχι.
Πως ήταν η μέρα που σας άφησαν ελεύθερο;
Ήταν συγκλονιστική εκείνη η μέρα που θα μας άφηναν ελεύθερους, όταν τελείωσε ο πόλεμος. Την θυμάμαι ακόμα εκείνη την ημέρα που θα μας ελευθέρωναν, ένας από τους αιχμαλώτους, χαρούμενος που επιτέλους είχαμε ελευθερωθεί ζωντανοί και θα πηγαίναμε πίσω στα σπίτια μας, δεν πρόλαβε να βγει από το χώρο συγκέντρωσης, τον χτύπησε θανάσιμα καταλάθος ένα από τα στρατιωτικά αυτοκίνητα. Ένα γεγονός που σε κάνει να σκέφτεσαι πόσο τραγική μπορεί να είναι κάποτε η ζωή. Να γλιτώνεις από τα χέρια των Γερμανών και την αιχμαλωσία του πολέμου και να πεθαίνεις καταλάθος από ένα αυτοκίνητο!
Οι δικοί σας πως αντιμετώπιζαν το γεγονός πως ο γιος του ήταν αιχμάλωτος πολέμου;
Αυτή είναι μία ωραία θα έλεγα ιστορία. Κωμικοτραγική. Όταν βρισκόμασταν στο πλοίο, ως αιχμάλωτοι, κάποιος πήδηξε στη θάλασσα για να σωθεί, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν. Δεν τον βρήκανε, αλλά βρήκαν τα χαρτιά του και φαίνεται πως αυτός ήταν συνονόματος μου. Έτσι καταλάθος, έστειλαν μήνυμα στους δικούς μου και τους πληροφόρησαν πως είχα πεθάνει στη θάλασσα, ότι με πυροβόλησαν. Οι γονείς μου, η οικογένεια μου, με κλάψανε και μου κάνανε μνημόσυνα για τέσσερα ολόκληρα χρόνια! Ως την μέρα που εμφανίστηκα ζωντανός μπροστά τους!
Πως ήταν όταν τους αντικρίσατε;
Δεν το πίστευαν. Ρωτούσαν πως γινόταν να είμαι ζωντανός, αφού είχαν παραλάβει επίσημα έγγραφα που έλεγαν πως είχα σκοτωθεί στον πόλεμο. Η χαρά τους, βεβαίως, ήταν απερίγραπτη, ήταν σαν να αναστήθηκε ο γιος τους. Το κωμικοτραγικό ήταν πως για τέσσερα χρόνια που ήμουν αιχμάλωτος (και που νόμιζαν πως ήμουν νεκρός), μου έκαναν κανονικά μνημόσυνο και φυσικά με είχαν θρηνήσει δεόντως!
Είναι από αυτές τις ιστορίες που βλέπουμε στις κινηματογραφικές ταινίες και αναρωτιόμασταν αν συμβαίνουν στην πραγματικότητα.
Ναι. Ίσως. Αλλά, ξέρεις, η ζωή έχει πολλές ιστορίες που είναι συναρπαστικότερες από αυτές των κινηματογραφικών ταινιών.
Στο Λονδίνο πότε ήρθατε;
Στο Λονδίνο ήρθα μετά το πραξικόπημα του 1974 στην πατρίδα μας. Ήρθα σε ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών. Ως πρώην στρατιώτης του βρετανικού στρατού, στον Β παγκόσμιο πόλεμο, είχα το δικαίωμα αγγλικού διαβατηρίου και μπορούσα να εγκατασταθώ εδώ.
Μία από τις γνωριμίες σας εδώ στο Λονδίνο ήταν και γνωστή αγωνίστρια Μπέτυ Αμπατιέλου….
Ναι, η Μπέτυ ήταν δασκάλα μου. Έτσι την αποκαλώ. Την γνώρισα όταν πρωτοήρθα στο Λονδίνο, όταν γράφτηκα στις κουμουνιστικές ομάδες. Μπορεί να ήμουν πάντοτε κουμμουνιστής, αλλά σημαντικά πράγματα, όπως για τον Μαρξ και τις θεωρίες του, τα έμαθα από την Μπέτυ και βέβαια, όπως όλοι οι αριστεροί και όπως όλοι οι Κύπριοι των κομμουνιστικών ομάδων, έτσι και εγώ ήμουν δίπλα της στους αγώνες που έκανε για τους πολιτικούς κρατούμενους στην Ελλάδα και για το σύζυγό της, τον Τόνυ.
Η Μπέτυ ήταν μία σπουδαία συντρόφισσα, αγωνίστρια και κατάφερνε να εμψυχώνει με τα λόγια και τους αγώνες της όλους τους συντρόφους.
Όλα αυτά τα χρόνια στην Αγγλία την θυμάστε πιο έντονα;
Τους αγώνες μας, εμάς των αριστερών Κυπρίων, εμάς των ακελιστών εδώ στο Λονδίνο. Αγώνες για την πατρίδα μας την Κύπρο, αγώνες για την ανθρωπότητα, για τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Για εμένα, το κόμμα μου ήταν πάντα η ζωή μου. Διότι η ιδεολογία του κόμματος μου, είναι η ιδεολογία δικαιοσύνης και όλη μου τη ζωή πολεμούσα για τα δίκαια. Μόνο το ΑΚΕΛ και μόνο τα αριστερά κομμουνιστικά κόμματα πολεμούν για τα δίκαια. Μπορεί να ακούγονται απλοϊκά αυτά που λέω, αλλά είναι ουσίας. Είναι η αλήθεια.
Στον ελεύθερο σας χρόνο τι κάνετε σήμερα κύριε Αντρέα;
Μου αρέσει το διάβασμα. Είτε είναι οι εφημερίδες του κόμματος, είτε είναι βιβλία. Επίσης, συχνάζω στο κυπριακό κοινοτικό κέντρο, όπου περνάω το χρόνο μου παίζοντας τάβλι ή συζητώντας με φίλους για διάφορα θέματα και φυσικά για την πατρίδα μας, που είναι πάντα στις σκέψεις και στις έννοιες μας.
Η Αγγλία μπορεί να είναι σαν δεύτερη πατρίδα για εμάς, αλλά η πατρίδα μας παραμένει πάντα η Κύπρος μας!
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση της συνέντευξης χωρίς τη γραπτή έγκριση του SkalaTimes
Andreas Kotsios: The Cypriot who fought in WWII and was a German prisoner for four years
I met him in 2011 when I was working as Assistant Editor at the newspaper “Parikiaki” in London. He used to come to the newspaper’s offices always impeccably dressed, like a gentleman straight out of a Jane Austen novel. Then 92 years old, always polite, Mr. Andreas Kotsios from Varosi, living in London, had fought in World War II. He was even a prisoner of the Germans for four years, and during that time, his family believed he was dead.
We did an interview for “Parikiaki” (republished on SkalaTimes here).
Today, on the anniversary of the great anti-fascist victory of May 9, 1945, we republish an excerpt from that interview. To remember. To honour. To never forget.
The life of the late Mr. Andreas Kotsios from Varosi could have been a film script. A captivating film from another era.
“I wanted to go and fight. I saw it as a chance to do something good, to fight against fascism,” Mr. Andreas recalls. “The horrors of war, the misfortunes, the suffering — no mind can comprehend unless it lives through them.”
Even decades after WWII, Mr. Kotsios, originally from Arnadi, a small village in Famagusta District, still remembered those days of the war and his four years of captivity in Germany in vivid detail.
What I remember most is when we sat together at the “Parikiaki” offices, and he sang the refrain of “Bella Ciao” to me. He told me that all the soldiers used to sing it during the war, and he still remembered the lyrics — “an Italian song that went like…” and softly hummed the refrain.
An anonymous hero of WWII, like millions of other unsung heroes who fought fascism. We do not forget them. We must not forget them. Today, as humanity once again witnesses the rise of intolerance, far-right movements, and historical revisionism, Andreas Kotsios’ story is more relevant than ever. It reminds us that freedom is not guaranteed and that it is our duty to fight fascism and the far right so that humanity never again falls into that same dark abyss.
By Yiota Dimitriou
Mr. Andreas, is it true that you were a prisoner of the Germans?
Yes. Like many others, I was captured and taken as a prisoner of war in Germany. I remember many events and moments from those four years of captivity. So many years have passed, but it feels like yesterday. The cell, the other prisoners, our struggles, our relationships with the Germans… I should mention that among the fascists, there were a few with good hearts — sometimes their humanity overcame their fascist nature. Friendships can form even under the harshest conditions. During those years, I also learned to speak German very well.
Did you believe you’d survive captivity?
No. You can never be sure if you’ll make it out alive or not.
What was the day like when they released you?
It was overwhelming. I still remember it. When the war ended and they were about to release us, one of the prisoners, overjoyed that we were going home alive, was accidentally hit and killed by a military vehicle before he even stepped outside the camp. A tragic irony — to survive the war and captivity only to die by accident.
How did your family react, knowing you were a POW?
It’s a bittersweet story. When we were on the ship as prisoners, someone jumped into the sea to escape and was shot. They found his papers — apparently, he had the same name as me. So my family was mistakenly informed that I had been shot and killed at sea. For four years, they mourned me and held memorial services. Until the day I returned alive.
What was it like seeing them again?
They couldn’t believe it. They asked how it was possible since they had official documents confirming my death. Their joy was indescribable — as if their son had risen from the dead. The tragicomic part? They had mourned me and held memorials every year for four years!
It sounds like a story straight out of a movie.
Yes. But real life often has even more remarkable stories.
When did you come to London?
After the 1974 coup in Cyprus. I was over 50. As a former British Army soldier in WWII, I was entitled to a British passport and could settle here.
One of your acquaintances in London was the famous activist Betty Ambatielou…
Yes, Betty was my teacher, as I called her. I met her when I first joined communist groups in London. Though I was always a communist, it was from Betty that I learned more about Marx and his theories. Like many Cypriot leftists, I stood by her in her struggles for political prisoners in Greece and her husband, Tony.
What do you remember most vividly from your time in England?
Our struggles as leftist Cypriots, as AKEL supporters in London. Fights for Cyprus, for humanity, for human rights.
My party was my life. Its ideology is an ideology of justice. Only AKEL and leftist communist parties truly fight for justice. That may sound simple, but it’s the truth.
What do you do in your free time today, Mr. Andreas?
I enjoy reading — newspapers, books. I often spend time at the Cypriot Community Centre, playing backgammon or chatting with friends — always thinking and talking about Cyprus.
England may feel like a second homeland, but Cyprus will always be our true home.
* Reproduction of the interview is prohibited without the written permission of SkalaTimes.
Андреас Коцос: Киприот, воевавший во Второй мировой войне и находившийся в немецком плену четыре года
Я познакомилась с ним в 2011 году, когда работала помощником главного редактора в газете «Парикиаки» в Лондоне. Он всегда приходил в офис газеты элегантно одетым, как джентльмен из романов Джейн Остин. Тогда ему было 92 года, и он оставался вежливым и доброжелательным. Господин Андреас Коцос из Вароши, проживающий в Лондоне, участвовал во Второй мировой войне. Он провёл четыре года в немецком плену, и всё это время его семья считала его погибшим.
Мы взяли у него интервью для газеты «Парикиаки» (позже оно было перепечатано в SkalaTimes). Сегодня, в день великой антифашистской победы 9 мая 1945 года, мы публикуем отрывок из того интервью на SkalaTimes. Чтобы вспомнить. Чтобы почтить. Чтобы не забыть.
Жизнь покойного господина Андреаса Коцоса из Вароши могла бы стать сценарием для фильма. Захватывающий фильм из другой эпохи.
«Я хотел пойти воевать. Это была возможность сделать что-то хорошее, бороться против фашизма», — вспоминает господин Андреас и продолжает: «Страдания войны, несчастья, мучения — это невозможно понять, не пережив самому».
Хотя с тех пор прошло много лет, господин Андреас Коцос из Арнади, маленькой деревни в районе Фамагусты, всегда помнил в деталях те дни Второй мировой войны и годы, проведённые в немецком плену.
Я помню, как мы сидели в офисе «Парикиаки», и он пел мне припев песни «Bella Ciao». Он сказал, что все солдаты пели её во время войны, и он до сих пор её помнит: «Это была итальянская песня, которая говорила…» — и он тихо напел припев.
Безымянный герой Второй мировой войны, вместе с миллионами других безымянных героев, сражавшихся против фашизма. Мы их не забываем. Мы не должны их забывать. Сегодня, когда человечество снова сталкивается с ростом нетерпимости, ультраправых движений и исторического ревизионизма, история Андреаса Коцоса актуальна как никогда. Она напоминает нам, что свобода не дана нам навсегда, и что наша обязанность — бороться с фашизмом и ультраправыми, чтобы человечество не погрузилось снова в ту же адскую тьму, которую уже пережило однажды.
Автор: Йота Димитриу
Господин Андреас, правда ли, что вы были в немецком плену?
Да. Я, как и многие другие, оказался в плену у немцев. Я помню множество событий и моментов из тех четырёх лет плена в Германии. Прошло столько лет, но кажется, будто это было вчера. Камера, другие пленные, наши приключения, отношения с немцами… Стоит отметить, что среди фашистов были и люди с добрым сердцем, чья человечность иногда преобладала над фашистским характером. Знаете, даже в самых трудных условиях возникают дружбы. За время плена я выучил немецкий язык очень хорошо.
Вы верили, что выйдете живым из плена?
Нет, нельзя быть уверенным в том, что будет дальше. Освободят ли тебя живым или нет.
Как прошёл день вашего освобождения?
Это был потрясающий день, когда нас освободили после окончания войны. Я до сих пор помню тот день. Один из пленных, обрадованный тем, что мы наконец-то свободны и возвращаемся домой, не успел выйти из лагеря — его случайно смертельно сбила военная машина. Это событие заставляет задуматься, насколько трагичной может быть жизнь. Избежать смерти от рук немцев и плена, и погибнуть случайно от машины!
Как ваша семья отреагировала на то, что вы были военнопленным?
Это интересная история. Комично-трагичная. Когда мы были на корабле в плену, кто-то прыгнул в море, пытаясь спастись, его застрелили. Тело не нашли, но нашли его документы, и оказалось, что он был моим тёзкой. Так по ошибке отправили сообщение моей семье, что я погиб в море, что меня застрелили. Мои родители и семья оплакивали меня и проводили поминальные службы четыре года! До того дня, когда я появился перед ними живым!
Как они отреагировали, когда увидели вас?
Они не могли поверить. Спрашивали, как это возможно, ведь у них были официальные документы, подтверждающие мою смерть на войне. Их радость была неописуемой, это было как воскресение сына. Комично-трагично было то, что за те четыре года, пока я был в плену (и они думали, что я мёртв), они проводили поминальные службы и искренне оплакивали меня!
Это одна из тех историй, которые мы видим в кино и задаёмся вопросом, происходят ли они в реальности.
Да. Возможно. Но знаете, жизнь полна историй, более захватывающих, чем в кино.
Когда вы приехали в Лондон?
Я приехал в Лондон после переворота 1974 года на нашей родине. Мне было за 50. Как бывший солдат британской армии во Второй мировой войне, я имел право на британский паспорт и мог поселиться здесь.
Одной из ваших знакомых в Лондоне была известная активистка Бетти Амбатиелу…
Да, Бетти была моей учительницей. Так я её называю. Я познакомился с ней, когда впервые приехал в Лондон и присоединился к коммунистическим группам. Хотя я всегда был коммунистом, важные вещи, такие как учение Маркса и его теории, я узнал от Бетти. И, конечно, как все левые и киприоты из коммунистических групп, я был рядом с ней в борьбе за политических заключённых в Греции и за её мужа, Тони.
Бетти была выдающейся соратницей, борцом, и её слова и действия вдохновляли всех товарищей.
Что вы вспоминаете наиболее ярко за все эти годы в Англии?
Нашу борьбу, нас, левых киприотов, нас, членов АКЕЛ здесь, в Лондоне. Борьбу за нашу родину Кипр, борьбу за человечество, за права человека.
Для меня моя партия всегда была моей жизнью. Потому что идеология моей партии — это идеология справедливости, и всю свою жизнь я боролся за справедливость. Только АКЕЛ и только левые коммунистические партии борются за справедливость. Может быть, мои слова звучат просто, но они по сути. Это правда.
Чем вы занимаетесь в свободное время, господин Андреас?
Мне нравится читать. Будь то партийные газеты или книги. Также я часто бываю в кипрском общинном центре, где провожу время, играя в нарды или обсуждая с друзьями различные темы и, конечно, нашу родину, которая всегда в наших мыслях и заботах.
Англия может быть нашей второй родиной, но наша настоящая родина всегда остаётся Кипр!
- Публикация интервью запрещена без письменного разрешения SkalaTimes.
