Text Follows in English
Текст следует на русском языке
Σήμερα, είναι ημέρα βαθιάς πνευματικής σημασίας αλλά και πολιτιστικής κληρονομιάς, μια μέρα που γεφυρώνει την ουράνια αλήθεια της πίστης με τις ρίζες της παράδοσης μας.
Πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Χριστού και δέκα ημέρες από την Ανάληψή Του, οι μαθητές Του δέχονται την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος με τρόπο συγκλονιστικό: σαν φωτιές – γλώσσες φωτιάς – εμφανίζονται πάνω από τα κεφάλια τους, και μέσα από αυτό το θαυμαστό γεγονός γεννιέται ουσιαστικά η Εκκλησία. Το Άγιο Πνεύμα δεν έρχεται αθόρυβα· έρχεται “πνοῇ βιαίᾳ”, δυναμικά, για να δώσει φως, φωνή και δύναμη σε ψυχές πρόθυμες να μεταδώσουν την αλήθεια του Θεού.
Η Πεντηκοστή είναι η γιορτή της Αγίας Τριάδας. Είναι η στιγμή που, με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, αποκαλύπτεται πλήρως το μυστήριο του Τριαδικού Θεού: Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα, τρία πρόσωπα, μία ουσία. Γι’ αυτό και την επόμενη ημέρα, τη Δευτέρα, η Εκκλησία αφιερώνει μια ξεχωριστή γιορτή στο Άγιο Πνεύμα – για να τιμηθεί ιδιαίτερα η ζωοποιός, παντοδύναμη και άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Θεό Πατέρα και τον Υιό ενέργειά Του.
Όμως στην Κύπρο – και ειδικά στις παραθαλάσσιες πόλεις – αυτή η μέρα συνδέεται και με μια άλλη γιορτή: τον Κατακλυσμό.
Από τη Βίβλο και τον Νώε, στον Δευκαλίωνα και την Αφροδίτη
Η γιορτή του Κατακλυσμού είναι μοναδική στο νησί μας. Όχι μόνο γιατί συνοδεύεται από πανηγύρια, χορούς, νερόπαιχνιδα και τοπικές παραδόσεις, αλλά γιατί αποτελεί ένα πολιτιστικό σταυροδρόμι θρησκείας, μυθολογίας και λαογραφίας.
Στη βιβλική της εκδοχή, αναφέρεται στον Κατακλυσμό των ημερών του Νώε – όταν, λόγω της ανθρώπινης αλαζονείας, ο Θεός αποφάσισε να καθαρίσει τη γη με νερό και να δώσει μια νέα αρχή. Η κιβωτός, τα ζευγάρια ζώων, η βροχή, το περιστέρι με το κλαδί ελιάς, το ουράνιο τόξο – όλα αυτά έχουν χαραχτεί στην παγκόσμια μνήμη σαν σύμβολα ελπίδας, ανανέωσης και θεϊκής υπόσχεσης.
Στην ελληνική μυθολογία, βρίσκουμε αντίστοιχους μύθους κατακλυσμού: του Ωγύγη, του Δευκαλίωνα και του Δαρδάνου. Ο μύθος του Δευκαλίωνα, για παράδειγμα, είναι σχεδόν πανομοιότυπος με αυτόν του Νώε – μόνο που εδώ, ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα ανανεώνουν την ανθρωπότητα ρίχνοντας πέτρες πίσω τους, που μεταμορφώνονται σε ανθρώπους. Μύθος και πίστη, μνήμη και σύμβολο, σε έναν αέναο κύκλο δημιουργίας.
Και φυσικά, στην κυπριακή λαογραφία, η γιορτή του Κατακλυσμού είναι συνδεδεμένη και με τη θεά Αφροδίτη – τη θεά της ομορφιάς και του έρωτα, που γεννήθηκε μέσα από τα νερά, στης Πάφου τα ακρογιάλια. Είναι σαν ο κυπριακός Κατακλυσμός να ενώνει το θείο με το αισθησιακό, το ιερό με το γήινο.
Πνευματικότητα και Νερό – Σώμα και Ψυχή
Αν αναλογιστούμε την ουσία αυτών των δύο εορτών – της Πεντηκοστής και του Κατακλυσμού – θα δούμε πως και οι δύο μιλούν για την κάθαρση. Το Άγιο Πνεύμα καθαρίζει και φωτίζει την ψυχή. Το νερό του Κατακλυσμού ξεπλένει τη γη και την κάνει νέα.
Και οι δύο γιορτές, μας υπενθυμίζουν πως μετά από κάθε σκοτάδι – έρχεται το φως. Πως μέσα από την καταστροφή μπορεί να έρθει η ελπίδα. Πως ο άνθρωπος μπορεί να γεννιέται ξανά και ξανά, με πίστη, με μετάνοια, με αγάπη.
Σήμερα…
Σήμερα λοιπόν, καθώς γιορτάζουμε, ας σταθούμε για λίγο σιωπηλοί μπροστά στο μέγα θαύμα του Αγίου Πνεύματος. Ας νιώσουμε την αύρα Του να αγγίζει την ψυχή μας. Και ύστερα, ας ρίξουμε νερό στο πρόσωπό μας – όπως το επιβάλλει η παράδοση του Κατακλυσμού – για να συμβολίσουμε πως καθαριζόμαστε, σωματικά και πνευματικά. Ξανά και ξανά.
Χρόνια Πολλά σε όλους!
Στο πιο κατω λινκ της ΕΡΤ μπορειτε να δειτε ενα ντομιντερ του 2001 για τον Κατακλυσμο στην Κυπρο και πως γιορταζεται.
Pentecost and the Holy Spirit: Between Faith and the Tradition of the Deluge
Today, is a day of profound spiritual significance and cultural heritage—a day that bridges the heavenly truth of faith with our ancestral traditions.
Fifty days after Christ’s Resurrection and ten days after His Ascension, His disciples receive the outpouring of the Holy Spirit in a breathtaking way: as tongues of fire appearing above their heads, and through this miraculous event the Church is essentially born. The Holy Spirit does not come silently; it arrives “with a violent wind,” powerfully, to give light, voice, and strength to souls ready to spread the truth of God.
Pentecost is the feast of the Holy Trinity. It is the moment when, with the descent of the Holy Spirit, the mystery of the Triune God is fully revealed: Father, Son, and Holy Spirit—three Persons, one Essence. That is why the next day, Monday, the Church dedicates a special feast to the Holy Spirit—to honor in particular His life-giving and omnipotent presence, inseparably connected with the Father and the Son.
But in Cyprus—especially in the coastal towns—this day is also associated with another celebration: the Deluge.
From the Bible and Noah, to Deucalion and Aphrodite
The Feast of the Deluge is unique on our island. It is accompanied not only by festivals, dances, water games, and local traditions, but it also forms a cultural crossroads of religion, mythology, and folklore.
In its biblical version, it refers to Noah’s Flood—when, due to human arrogance, God decided to cleanse the earth with water and grant it a new beginning. The ark, the pairs of animals, the rain, the dove with the olive branch, the rainbow—all of these are etched in the collective memory as symbols of hope, renewal, and divine promise.
In Greek mythology, we find corresponding flood myths: those of Ogyges, Deucalion, and Dardanus. For example, the story of Deucalion is almost identical to Noah’s—except that Deucalion and Pyrrha repopulate humanity by throwing stones behind them that turn into people. Myth and faith, memory and symbol, in an eternal cycle of creation.
And of course, in Cypriot folklore, the Feast of the Deluge is also connected to the goddess Aphrodite—the goddess of beauty and love, born of the sea, on the shores of Paphos. It’s as if the Cypriot Deluge unites the divine with the sensual, the sacred with the earthly.
Spirituality and Water – Body and Soul
If we contemplate the essence of these two feasts—Pentecost and the Deluge—we see that both speak of cleansing. The Holy Spirit purifies and enlightens the soul. The water of the Flood washes the earth and makes it new.
Both celebrations remind us that after every darkness, light comes. That through destruction, hope can emerge. That the human being can be born anew, over and over—with faith, repentance, and love.
Today…
So today, as we celebrate, let us stand for a moment in silence before the great miracle of the Holy Spirit. Let us feel His presence touching our souls. And then, let us sprinkle water on our faces—as the Deluge tradition dictates—to symbolize our cleansing, both bodily and spiritually. Again and again.
Wishing everyone a blessed celebration!
Пятидесятница и Святой Дух: между верой и традицией Потопа
Сегодня — день глубоко духовного значения, но и культурного наследия, день, который соединяет небесную истину веры с корнями нашей традиции.
Пятьдесят дней после Воскресения Христова и десять дней после Его Вознесения апостолы принимают сошествие Святого Духа — в потрясающей форме: как языки пламени, явившиеся над их головами. Через это чудесное событие и фактически родилась Церковь. Святой Дух не приходит тихо; Он приходит «сильным ветром», энергично, чтобы дать свет, голос и силу душам, готовым нести истину Божью.
Пятидесятница — это праздник Святой Троицы. Это момент, когда сошествие Святого Духа полностью раскрывает тайну Троичного Бога: Отец, Сын и Святой Дух — три Лица, одна Сущность. Поэтому на следующий день, в понедельник, Церковь посвящает особый праздник Святому Духу — чтобы особо почтить Его животворящую и всесильную энергию, неразрывно связанную с Богом Отцом и Сыном.
Однако на Кипре — особенно в прибрежных городах — этот день также ассоциируется с другим праздником: Потопом.
От Библии и Ноя — к Деукалиону и Афродите
Праздник Потопа уникален на нашем острове. Он сопровождается не только фестивалями, танцами, водными играми и местными традициями, но и представляет собой культурный перекресток религии, мифологии и фольклора.
В библейском варианте речь идет о Ноевом потопе — когда, из-за человеческой гордыни, Бог решил очистить землю водой и дать ей новую жизнь. Ковчег, пары животных, дождь, голубь с оливковой ветвью, радуга — всё это навечно вошло в коллективную память как символы надежды, обновления и божественного обещания.
В греческой мифологии есть аналогичные мифы о потопе: Огиюгийский, Деукалионов и Дардатский потопы. Например, история Деукалиона почти идентична истории Ноя — только Деукалион и Пирра восстанавливают человечество, бросая камни за спину, которые превращаются в людей. Миф и вера, память и символ в вечном цикле творения.
И, естественно, в кипрском фольклоре Праздник Потопа связан с богиней Афродитой — богиней красоты и любви, рождённой из морской пены на берегах Пафоса. Как будто кипрский Потоп объединяет божественное и чувственное, святое и земное.
Духовность и вода – тело и душа
Если задуматься над сутью этих двух праздников — Пятидесятницы и Потопа — мы увидим, что оба они говорят об очищении. Святой Дух очищает и просвещает душу. Вода Потопа смывает землю и делает её новой.
Обе праздники напоминают нам, что после любой тьмы приходит свет. Что в разрушении может родиться надежда. Что человек может рождаться заново — снова и снова, с верой, покаянием и любовью.
Сегодня…
Так сегодня, когда мы празднуем, давайте помолчим перед великим чудом Святого Духа. Почувствуйм Его прикосновение к нашим душам. А затем давайте с брызгами воды коснёмся наших лиц — по традиции Потопа — чтобы символизировать наше очищение, телесное и духовное. Снова и снова.
С праздником всех вас!
