Text follows in English
Текст следует на русском языке
Της Γιώτας Δημητρίου
Αρχισυντάκτρια SkalaTimes
Θέλω να σας πω για τον καθηγητή μου.
Για εκείνον τον ακαδημαϊκό που σπούδασε στην Αμερική, που γύρισε πίσω με διδακτορικά και αφιέρωσε χρόνια ολόκληρα στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Frederick. Τον λένε Ανδρέα Παναγιώτου – και από τα μαθήματα του πέρασαν εκατοντάδες φοιτητές. Άλλοι έγιναν γνωστοί δημοσιογράφοι, άλλοι ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους. Όμως όλοι, λίγο ή πολύ, κουβαλούν κάτι από αυτόν.
Ο Δρ Παναγιώτου δεν ήταν ποτέ ένας συνηθισμένος καθηγητής. Είχα γνωρίσει ακαδημαϊκούς και στο Frederick, (ήταν ακόμα κολέγιο όταν φοιτούσα εγώ) και στο Middlesex. Κανείς, όμως, δεν έμοιαζε με τον Ανδρέα.
Ο Παναγιώτου ήταν “διαφορετικός”.
Είχε εκείνη τη στάση του απλού ανθρώπου που δεν μπορείς εύκολα να διαβάσεις – και παρότι διέθετε γνώσεις ασύλληπτες, σε έκανε πάντα να νιώθεις ίσος απέναντί του.
Δεν σου έδινε ποτέ τις απαντήσεις έτοιμες. Σου έριχνε ερωτήσεις – μικρές προκλήσεις, γρίφους σχεδόν – που σε ανάγκαζαν να ψάξεις μέσα σου ή να βγεις να τις κυνηγήσεις. Σου άνοιγε δρόμους, αλλά όχι πόρτες. Δεν σου έδινε απαντήσεις, σε βοηθούσε να τις βρεις μόνος σου.
Θυμάμαι ένα σχόλιό του σε μια εργασία μου, μετά από ένα ταξίδι που είχα κάνει στη Νέα Υόρκη:
“Εστείλαμεν σε Αμερική τζαι ήρτες πίσω στρατευμένη κουμουνίστρια;”
Κυπριακή διάλεκτος, το σήμα κατατεθέν του. Χιούμορ, αιχμή και ουσία – όλα σε ένα.
Του έστελνα πολύ συχνά emails. Συνήθως με ιδεολογικές και πολιτικές απορίες – ήμουν τότε στη φάση της ζωής μου που προσπαθούσα να καταλάβω πού ανήκω ιδεολογικά. Μεγάλωσα σε σπίτι που οι γονείς μου ήξεραν πού στέκονταν ιδεολογικά, αλλά εμένα με άφησαν να το ανακαλύψω μόνη μου.
Ο Παναγιώτου, οι σπουδές, οι θεωρητικοί, τα μαθήματα, τα βιβλία, βοήθησαν.
Ειδικά ο Παναγιώτου, “ίνταλως γίνεται να συμφωνείς με τον τάδε θεωρητικό, τζαι να είσαι στην τάδε παράταξη; Αποφάσισε….”, κάπως έτσι.
Ποτέ δεν ήταν υποχρεωμένος να απαντά στα γεμάτα απορίες ημέηλ μου. Οι ερωτήσεις μου συχνά δεν είχαν σχέση με το μάθημα. Αφορούσαν την πολιτική, τον κόσμο, την ιστορία. Κι όμως, παρόλο που είχε ένα φορτωμένο πρόγραμμα, μου απαντούσε. Πάντα. Και όταν βρέθηκα στο Λονδίνο, φοιτήτρια πια στο Middlesex, συνέχισε να το κάνει, αν και δεν είχε καμία υποχρέωση.
Η δε συστατική επιστολή που είχε γράψει για το Πανεπιστήμιο του Middlesex για να με δεχθούν, με είχε συγκινήσει, ακόμη την φυλάω…. σαν πυξίδα να μου θυμίζει την φοιτήτρια, την γεμάτη απορίες, που πάντα θέλω να κουβαλώ μέσα μου. Να μην σταματήσει ποτέ να έχει απορίες.
Καθηγητές σαν τον Παναγιώτου επηρεάζουν ζωές. Διαμορφώνουν πορείες. Καθορίζουν ποιοι γινόμαστε. Ένας σωστός δάσκαλος μπορεί στ’ αλήθεια να αλλάξει τον κόσμο ενός ανθρώπου. Αν το αμφιβάλλετε ρωτήστε τους εκατοντάδες φοιτητές που είχαν καθηγητή τον Δρ Ανδρέα Παναγιώτου.
Και ξέρετε κάτι; Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο ορισμό της λέξης ήρωας από αυτόν: Έναν άνθρωπο που φωτίζει τις ζωές εκατοντάδων, χωρίς να το επιδιώκει. Με ταπεινότητα – αλήθκεια, πολλή ταπεινότητα.
Διαφωνούσα μαζί του σε πολλά. Και ακόμα διαφωνώ. Ιδίως στο θέμα “Θεός”. Ήξερε πως δεν θα συμφωνήσουμε ποτέ. Κι όμως, μου έλεγε: “Όταν τελειώσεις τις σπουδές σου, να κάνουμε μια κουβέντα και για τον Θεό.” Δεν την κάναμε ακόμη. Μου τη χρωστά.
Γιατί γράφω αυτό το κείμενο;
Γιατί πιστεύω πως το Frederick και το Υπουργείο Παιδείας οφείλουν να τιμούν ανθρώπους σαν τον Δρ Παναγιώτου. Αν και – να είμαστε ειλικρινείς – το πιο πιθανό αν τον τιμήσουν είναι να αρνηθεί να πάει στην εκδήλωση προς τιμή του. Πολύ πιθανόν να πει: “Δεν έχω χρόνο να έρθω στην εκδήλωση.”
Το γράφω επίσης γιατί έμαθα πως σιγά σιγά μειώνει τα μαθήματα και περνά σε μια νέα φάση. Mood σύνταξης. Και αν σας πω ότι είναι λίγο πάνω από 60 και τον γνωρίσετε, θα συμφωνήσετε πως η ηλικία δεν έχει να κάνει με τα χρόνια, ή την εμφάνιση, αλλά με το πνεύμα. Και το πνεύμα του Παναγιώτου είναι… εφηβικό!
Το γράφω γιατί ο κόσμος θα ήταν καλύτερος αν κάθε φοιτητής συναντούσε στον δρόμο του έναν Ανδρέα Παναγιώτου. Να του ακονίσει το μυαλό, να του μάθει πως ο κόσμος δεν είναι μόνο οι θεωρητικοί – ο Μαρξ, ο Χάντινγκτον, ο Καντ, κ.α. Είναι και οι λογοτέχνες που αλλάζουν τον κόσμο μέσα από τη λογοτεχνία, όπως πχ ο Tom Robbins, – ένας από τους αγαπημένους του Παναγιώτου -και δικός μου.
Το γράφω ως αφιέρωμα. Σε έναν καθηγητή που το Frederick στάθηκε τυχερό να “κλέψει” και να τον κάνει φάρο γνώσης για γενιές φοιτητών.
Το γράφω για να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ.
Για τον χρόνο που μου αφιέρωσε, για τις ερωτήσεις που μου έριχνε και με ανάγκαζε να βρω τις απαντήσεις μόνη μου, για το φως και γνώσεις που μου χάρισε – ειδικά τότε που εγώ ακόμη δεν ήξερα ποια είμαι ιδεολογικά.
Και το γράφω, τέλος, με την ευχή: Τώρα που αποσύρεται λίγο-λίγο από τη διδασκαλία, να γράψει ένα βιβλίο. Όχι επιστημονικό. Όχι ακαδημαϊκό. Ένα λογοτεχνικό. Στα χρώματα των σελίδων του Tom Robbins. Άλλωστε ο Παναγιώτου έχει πολλά να πει. Και μπορεί να τα πει – και μέσα από λογοτεχνία. Σε ένα πρόσφατο email του, νόμιζα πως διάβαζα απόσπασμα από μυθιστόρημα…
(Εσεις μπορείτε να διαβάστε το κείμενο “Lenin in the Coffeeshop” και θα καταλάβετε τι εννοώ. Το κείμενο το βρίσκουμε εδώ: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13688790600824989)
Υ.Γ. Καθηγητή μου αγαπημένε, σε ευχαριστώ για όλα.
Η αιώνια φοιτήτρια σου!
By Yiota Dimitriou
Editor-in-Chief, SkalaTimes
I want to tell you about my professor.
About the academic who studied in the US, came back with a PhD, and dedicated decades to the Department of Journalism at Frederick University. His name is Andreas Panayiotou – and hundreds of students passed through his classes. Some became well-known journalists, others followed different paths. But all of them, in one way or another, carry a part of him.
Dr. Panayiotou was never an ordinary professor. I met academics both at Frederick (it was still a college when I studied there) and at Middlesex. But none were like Andreas.
Panayiotou was “different.” He had that aura of a humble man you couldn’t easily read – and even though his knowledge was immense, he always made you feel his equal.
He never handed you ready-made answers. He threw questions at you – little challenges, almost riddles – that forced you to search within or go out and chase them. He opened paths, but not doors. He didn’t give you answers – he helped you find them on your own.
I remember a comment he wrote on an essay of mine after a trip to New York:
“We sent you to America and you came back a committed communist?”
In Cypriot dialect – his trademark. Humor, edge, and essence – all in one.
I used to email him a lot. Mostly ideological and political questions – I was at that phase of my life, trying to figure out where I stood ideologically. I grew up in a home where my parents knew exactly where they stood, but they let me discover it on my own. Panayiotou, the studies, the theorists, the classes, the books – all helped. Especially Panayiotou: “How can you agree with this theorist and belong to that party? Decide…” – something like that.
He was never obliged to answer my long, question-filled emails. My questions often had nothing to do with class. They were about politics, the world, history. Yet, despite his busy schedule, he always responded. Always. Even when I was studying in London at Middlesex, he continued replying – with no obligation whatsoever.
As for the recommendation letter he wrote for me to get accepted at Middlesex University – it moved me deeply. I still keep it… like a compass reminding me of the curious student I once was – and always want to be. A student who never stops questioning.
Professors like Panayiotou shape lives. They influence paths. They help define who we become. A true teacher can genuinely change someone’s world. If you doubt that, ask the hundreds of students who had Dr. Andreas Panayiotou as their professor.
And you know something? I can’t think of a better definition of the word hero than this:
A person who lights up hundreds of lives without seeking to. With humility – real, deep humility.
I disagreed with him on many things. Still do. Especially on the subject of “God.” He knew we’d never agree. Yet, he used to say: “When you finish your studies, we’ll have a talk about God.” We haven’t had that talk yet. He still owes me that one.
Why am I writing this?
Because I believe Frederick University and the Ministry of Education should honor people like Dr. Panayiotou. Although – to be honest – if they did, he’d probably refuse to attend the ceremony. Most likely he’d say: “I don’t have time to come to the event.”
I’m also writing this because I learned that he’s slowly cutting back on teaching and entering a new phase. Retirement mood. And if I told you he’s just over 60, and you met him, you’d agree: age isn’t about years or appearance – it’s about spirit. And Panayiotou’s spirit is… youthful!
I write this because the world would be a better place if every student had an Andreas Panayiotou in their life. Someone to sharpen their thinking, to teach them that the world isn’t just theorists – Marx, Huntington, Kant. It’s also the literary minds who change the world through literature – like Tom Robbins, one of Panayiotou’s (and my) favorites.
I write this as a tribute. To a professor Frederick was lucky to “steal” and turn into a lighthouse of knowledge for generations of students.
I write this to say a huge thank you.
For the time he gave me, for the questions he posed that pushed me to find my own answers, for the light he offered – especially during a time when I didn’t yet know who I was ideologically.
And finally, I write this with a wish:
Now that he’s gradually stepping back from teaching, I hope he writes a book. Not an academic one. Not scientific. A literary one. In the colors of Tom Robbins’ pages.
Because Panayiotou has much to say. And he can say it – through literature. In one of his recent emails, I honestly thought I was reading a novel excerpt… (Read Lenin in the Coffeeshop and you’ll understand. You can find it here: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13688790600824989)
P.S. To my beloved professor – thank you for everything.
Forever your student!
Йота Димитриу
Главный редактор SkalaTimes
Я хочу рассказать вам о своем преподавателе.
Об ученом, который учился в Америке, вернулся с докторской степенью и посвятил десятилетия кафедре журналистики в университете Frederick. Его зовут Андреас Панайоту – и через его занятия прошли сотни студентов. Некоторые стали известными журналистами, другие выбрали иной путь. Но все, так или иначе, носят в себе частичку его.
Доктор Панайоту никогда не был обычным преподавателем. Я встречала академиков как в Frederick (когда я там училась, это было ещё колледжем), так и в Middlesex. Но никто не был таким, как Андреас.
Панайоту был «другим». В нём было что-то от простого человека, которого невозможно было легко «прочитать» — и несмотря на невероятные знания, он всегда заставлял тебя чувствовать себя с ним на равных.
Он никогда не давал готовых ответов. Он бросал тебе вопросы – небольшие вызовы, почти загадки – которые заставляли искать ответы внутри себя или отправляться за ними в путь. Он открывал пути, но не двери. Он не давал тебе ответы — он помогал тебе находить их самому.
Помню, как он прокомментировал мою работу после поездки в Нью-Йорк:
«Отправили тебя в Америку, а ты вернулась ярая коммунистка?»
На кипрском диалекте – его фирменный стиль. Юмор, острота и суть – всё в одном.
Я часто писала ему письма. В основном с идеологическими и политическими вопросами – тогда я пыталась понять, к какому мировоззрению принадлежу. Я выросла в доме, где родители знали, где они стоят, но позволили мне самой найти свой путь. Панайоту, учеба, теоретики, лекции, книги – всё это помогло. Особенно Панайоту: «Как ты можешь соглашаться с этим теоретиком и быть в той партии? Определись…» — что-то в этом духе.
Он не был обязан отвечать на мои письма, полные сомнений. Часто мои вопросы не имели отношения к учебе. Это были вопросы о политике, мире, истории. Но несмотря на загруженность, он всегда отвечал. Всегда. Даже когда я переехала в Лондон и училась в Middlesex, он продолжал мне отвечать – хотя не был обязан.
А рекомендационное письмо, которое он написал для университета Middlesex, чтобы меня приняли, тронуло меня до глубины души. Я до сих пор его храню… как компас, напоминающий мне студентку, полную вопросов, которую я всегда хочу нести в себе. Чтобы никогда не перестать задавать вопросы.
Такие преподаватели, как Панайоту, меняют жизни. Формируют пути. Определяют, кем мы становимся. Настоящий учитель может изменить целый мир одного человека. Если вы сомневаетесь – спросите сотни студентов, у которых он преподавал.
И знаете что? Я не могу придумать лучшего определения слова «герой», чем это:
Человек, который освещает жизни сотен, не стремясь к этому. Скромно – по-настоящему скромно.
Я не соглашалась с ним во многом. И до сих пор не соглашаюсь. Особенно по вопросу «Бога». Он знал, что мы никогда не сойдемся. Но говорил: «Когда закончишь учёбу, обсудим и Бога». Мы ещё не поговорили. Он мне должен эту беседу.
Зачем я это пишу?
Потому что верю, что Frederick и Министерство образования должны чтить таких людей, как доктор Панайоту. Хотя – если быть честной – если его наградят, он, скорее всего, откажется прийти. Возможно, скажет: «У меня нет времени на церемонию».
Я пишу это ещё и потому, что узнала: он постепенно сокращает занятия и вступает в новую фазу. Настроение – на пенсию. И если я скажу вам, что ему чуть больше 60, а вы его встретите, вы согласитесь: возраст — это не годы или внешность. Это дух. А дух у Панайоту — юношеский!
Я пишу, потому что мир был бы лучше, если бы каждый студент встречал на своём пути такого, как Андреас Панайоту. Который бы оттачивал его ум и показывал, что мир — это не только теоретики, как Маркс, Хантингтон или Кант. Это и писатели, которые меняют мир через литературу — как, например, Том Роббинс, один из любимых авторов Панайоту (и мой тоже).
Я пишу это как посвящение. Преподавателю, которого Frederickу посчастливилось «переманить» и превратить в маяк знаний для многих поколений студентов.
Я пишу это, чтобы сказать огромное спасибо.
За время, которое он мне подарил, за вопросы, которые он мне задавал и заставлял искать ответы самой, за свет, который он мне дал – особенно тогда, когда я ещё не знала, кто я такая.
И наконец, я пишу это с пожеланием:
Теперь, когда он понемногу отходит от преподавания, пусть напишет книгу. Не научную. Не академическую. Литературную. В духе страниц Тома Роббинса. Ведь у Панайоту есть что сказать. И он умеет говорить – через литературу. В одном из его недавних писем я подумала, что читаю фрагмент романа… (Прочитайте его эссе Lenin in the Coffeeshop и поймёте, о чём я. Вот ссылка: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13688790600824989)
P.S. Дорогой мой профессор, спасибо вам за всё.
Ваша вечная студентка!
