Ο συνδημότης μας ψυχολόγος Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής Σωκράτης Παναγή μιλά στο Skala Times για την επιστήμη αυτή της ψυχολογίας, για τα περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα οι άνθρωποι και τονίζει πως “τα πλείστα προβλήματα έχουν βαθύτερες ρίζες στο κοινωνικό τους σύστημα (οικογένεια, φίλοι, εργασία κτλ.), σε παρελθούσες εμπειρίες που ίσως να τους πλήγωσαν συναισθηματικά και να τις μεταφέρουν στο παρόν δίχως οι ίδιοι να το αντιλαμβάνονται, ή στην έλλειψη γνώσεων και κοινωνικών ικανοτήτων που μπορούν όμως να αναπτύξουν με τη σωστή καθοδήγηση”.
Περισσότερα στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Της Γιώτας Δημητρίου
Σωκράτη καταρχάς τι σημαίνει «συνθετικός ψυχοθεραπευτής»;
Προτού μιλήσουμε για τη συνθετική ψυχοθεραπεία θα πρέπει να μιλήσουμε για την ψυχοθεραπεία γενικότερα. Ψυχοθεραπεία ονομάζουμε την στήριξη για αλλαγή και ανάπτυξη ενός ατόμου με την καθοδήγηση ενός ειδικού που γνωρίζει μεθόδους που αναπτύχθηκαν μέσα από την επιστημονική έρευνα. Η αλλαγή αυτή συχνά βρίσκεται σε συναισθηματικό, κοινωνικό, γνωστικό ή συμπεριφορικό επίπεδο, αν και δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά.
Συγκεκριμένα, ένα άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει πολλά συμπτώματα όπως φοβίες, θυμός και επιθετικότητα, άγχος και κρίσεις πανικού, διαταραχές ύπνου, εξαρτήσεις, μελαγχολία, επίμονες και ανεπιθύμητες σκέψεις, καταναγκαστικές συμπεριφορές, σεξουαλικά προβλήματα, οικογενειακά προβλήματα με τον σύντροφο, τους γονείς, ή τα παιδιά του.
Η συνθετική ψυχοθεραπεία ανήκει στην οικογένεια των σύγχρονων μοντέλων ψυχοθεραπείας που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια συνδέοντας μοντέλα ψυχοθεραπείας από το παρελθόν, όπως η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία, η προσωποκεντρική και άλλες. Αυτό ακριβώς το στοιχείο είναι που κάνει την συνθετική ψυχοθεραπεία τόσο αποτελεσματική στα προβλήματα που κάποιος μπορεί να αντιμετωπίζει.
Παρόλα αυτά, όποια ψυχοθεραπευτική μέθοδος και αν εφαρμοστεί μπορεί να είναι επιτυχημένη αρκεί οι άνθρωποι που λαμβάνουν μέρος στη θεραπεία να είναι ανοικτοί στις διαδικασίες της και να επενδύουν πραγματικά στην θεραπευτική διαδικασία με προθυμία και ειλικρίνεια. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον θεραπευόμενο, αλλά και για τον ίδιο τον θεραπευτή, και την προθυμία του να αναπτύσσεται συνεχώς ενημερώνοντας τον εαυτό του για τις νέες έρευνες και τεχνικές που αναπτύσσονται.
Ένας «συνθετικός ψυχοθεραπευτής» μπορεί να δώσει φαρμακευτική αγωγή;
Ένας συνθετικός ψυχοθεραπευτής δε μπορεί να δώσει φαρμακευτική αγωγή, εκτός και αν έχει ήδη κάνει σπουδές στη ψυχιατρική. Γενικά συστήνουμε την φαρμακευτική αγωγή ως την τελευταία λύση στα προβλήματα, αφού ο οργανισμός μας επιβαρύνεται προσπαθώντας να μεταβολίσει και να αποβάλει τα φάρμακα ιδιαίτερα όργανα όπως είναι το συκώτι και τα νεφρά.
Μέσα απ’ τη δική σου πείρα, αλλά και πιθανές μελέτες, ποια είναι τα περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα η κοινωνία της Κύπρου;
Ο άνθρωπος δεν είναι ένα απλό ον, έτσι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μπορούν να ποικίλουν, όπως ποικίλει και η ιστορία του καθενός από εμάς. Παρόλα αυτά έχουμε κάποιους κοινούς παράγοντες που επηρεάζουν όλους.
Τα θέματα που συνήθως αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που με επισκέπτονται είναι σχετικά με τη διαχείριση των συναισθημάτων τους, όπως θυμού, άγχους, φόβου και θλίψης. Με επισκέπτονται επίσης για να αλλάξουν συμπεριφορές τους όπως την επιθετικότητα, τον τρόπο που επικοινωνούν, τις κρίσεις πανικού κ.α. Πολλοί ακόμα ζητούν να αλλάξουν ή να διαχειριστούν τη θέση που βρίσκονται, όπως την απασχολησιμότητα ή την καριέρα τους, την μοναχικότητα τους σε φιλικό ή ερωτικό επίπεδο, ή να αντιμετωπίσουν μια κακοποιητική σχέση.
Τα πλείστα προβλήματα έχουν βαθύτερες ρίζες στο κοινωνικό τους σύστημα (οικογένεια, φίλοι, εργασία κτλ.), σε παρελθούσες εμπειρίες που ίσως να τους πλήγωσαν συναισθηματικά και να τις μεταφέρουν στο παρόν δίχως οι ίδιοι να το αντιλαμβάνονται, ή στην έλλειψη γνώσεων και κοινωνικών ικανοτήτων που μπορούν όμως να αναπτύξουν με τη σωστή καθοδήγηση.
Ο Κύπριος έχει απεγκλωβιστεί απ’ τα στερεότυπα που υπήρχαν παλαιότερα όσον αφορά τους ψυχολόγους; Επισκέπτεται με περισσότερη ευκολία σήμερα ένα ψυχολόγο;
Τα στερεότυπα που υπήρχαν παλαιότερα όσον αφορά τους ψυχολόγους υπάρχουν ακόμα, είναι βεβαίως σε πολύ μικρότερο βαθμό. Σημαντικός παράγοντας για την μείωση αυτών των στερεοτύπων είστε εσείς οι δημοσιογράφοι που φροντίζετε για την ενημέρωση του κόσμου, οι εκπαιδευτικοί, διαφορετικοί μη-κυβερνητικοί οργανισμοί που ενημερώνουν τον κόσμο αλλά πάνω απ’ όλα οι ίδιοι οι λήπτες των υπηρεσιών που προσφέρουμε που μπορούν να μιλήσουν ανοικτά για τη βοήθεια που δέχονται.
Δυστυχώς το κυριότερο προβλήματα στο χώρο της ψυχικής υγεία από την πλευρά των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι το ότι επιλέγουν τις εύκολες λύσεις, όπως το να αποφεύγουν τα προβλήματα τους ή να περιορίζουν τα συμπτώματα τους με ψυχοφάρμακα, χωρίς να έχουν δουλέψει με τις πραγματικές αιτίες.
Η εκλαϊκευμένη ψυχολογία που συναντάμε σε διάφορα βιβλία, μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη;
Η εκλαϊκευμένη ψυχολογία έχει βοηθήσει πολλούς αναγνώστες να αντιμετωπίσουν διαφόρων ειδών προβλήματα. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που τα βιβλία αυτοβοήθειας μπορούν να εκλαϊκεύσουν τη ψυχολογία σε υπερβολικό βαθμό, και να προσθέσουν στοιχεία που δεν είναι ακριβώς επιστημονικά, αλλά απόψεις του συγγραφέα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να βλάψουν τον αναγνώστη, μερικές φορές χωρίς ο ίδιος ο αναγνώστης να το καταλάβει.
Για να επιλέξει κανείς ένα καλό βιβλίο θα πρέπει να σιγουρευτεί ότι ο συγγραφέας που διαβάζει είναι καλά καταρτισμένος και έμπειρος στον τομέα του. Ακόμα, θα ήταν καλό να διαβάζει κανείς όσα γράφονται με κριτική σκέψη, αφού όσα γράφονται πολλές φορές περιγράφουν φαινόμενα που αναπτύσσονται εντός συγκεκριμένου πλαισίου και ίσως να μην ανταποκρίνονται σε όλες τις περιπτώσεις.
Το μήνυμα σου σε αυτούς που έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορα ψυχολογικά προβλήματα αλλά λόγω προκαταλήψεων δεν επισκέπτονται έναν ειδικό;
Το να αντιμετωπίζει κανείς ψυχολογικά προβλήματα είναι κάτι πολύ φυσιολογικό. Μεγαλώνοντας, όσα μαθαίνουμε, τα μαθαίνουμε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και περιορισμούς. Οι συνθήκες αυτές είναι φυσιολογικό να αλλάξουν αρκετές φορές στη ζωή μας. Μια μικρή φαινομενικά αλλαγή, μπορεί να φέρει μεγάλες αλλαγές μέσα μας.
Είναι λοιπόν φυσιολογικό να αντιδράμε ως οργανισμοί στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας (ή μέσα μας) εάν εμείς δεν είμαστε αρκετά προετοιμασμένοι να αλλάξουμε. Με τον μεγεθυντικό φακό της ψυχοθεραπείας μπορούμε να δούμε τα φαινόμενα που αναπτύσσονται μέσα μας και να τα διαχειριστούμε όπως εμείς θέλουμε.
Η επίσκεψη στον ειδικό δεν είναι ντροπή. Αντίθετα, μετά από τις πρώτες επισκέψεις οι πλείστοι θεραπευόμενοι δείχνουν ενθουσιασμένοι με την επιλογή τους (εάν και εφόσον έχουν βρει τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή και έχουν δείξει σε αυτόν την κατάλληλη προθυμία).
Τέλος, ένας ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής είναι υποχρεωμένος από το νόμο να κρατήσει τις όποιες πληροφορίες του αποκαλυφθούν εμπιστευτικές, ακόμη και την ίδια του τη σχέση με τον θεραπευόμενο του (εκτός αν του ζητήσει ο ίδιος ο θεραπευόμενος να την αποκαλύψει). Αν κάποιος δεν νιώθει άνετα να μοιραστεί με άλλους την απόφαση του να επισκεφθεί κάποιο ψυχοθεραπευτή, η πράξη του αυτή θα μείνει εμπιστευτική.
Πού μπορεί να σε βρει κάποιος;
Διατηρώ γραφεία στη Λάρνακα και στη Λευκωσία. Αν κάποιος θέλει να με επισκεφθεί μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου στο τηλέφωνο 99 296 283, στο email helpbysocrates@ymail.com, μέσω της ιστοσελίδας μου www.therapycyprus.com, ή από το Facebook γράφοντας «Socrates Panayi – Psychologist / Integrative Psychotherapist».
